حسابداری مالی چیست و چه کاربردی دارد؟

در هر نوع تجارت یا کسب و کاری، حسابداری به عنوان یکی از پایههای اصلی و اساسی شناخته شده و امروزه، حسابداری به عنوان یکی از ابزارهای اساسی در مدیریت هرگونه فعالیت اقتصادی به شمار میرود. علم حسابداری گستردگی بالایی داشته و به دستههای مختلفی از جمله حسابداری دولتی، حسابداری مدیریتی و حسابداری مالی تقسیم میشود.
حسابداری مالی یکی از حوزههای اساسی حسابداری است که برای بررسی همه جانبه امور مالی مرتبط با فعالیتهای تجاری و اقتصادی به کار میرود. با استفاده از اطلاعاتی که توسط حسابداران جمعآوری و تحلیل میشوند، مدیران میتوانند تصویر دقیقی از آینده تجارت خود را به دست آورند و نقاط قوت و ضعف کار خود را بهبود بخشند.
شرکت رایان محاسب با داشتن ۱۰ سال سابقه در حوزه حسابداری، در این مقاله شما را با حسابداری مالی، کاربردها و اهمیت آن، اصول حسابداری و هر آنچه در رابطه با حسابداری مالی نیاز دارید آشنا میکند.
حسابداری مالی چیست؟ و چه مراحلی دارد؟
حسابداری مالی شاخهای از حسابداری است که شامل جمعآوری، تجزیه و تحلیل و ارائه اطلاعات مالی در قالب ترازنامه و گزارشهای سود و زیان میشود. این اطلاعات به صورت داخلی توسط سازمانها و کارکنان آنها و همچنین به صورت خارجی برای گزارش دادن به سهامداران و سازمانهای دولتی مورد استفاده قرار میگیرد. در واقع حسابداری مالی بررسی پولی است که به یک سازمان وارد یا از آن خارج میشود. این حوزه شامل ثبت، طبقهبندی، خلاصهکردن و تجزیه و تحلیل تمامی معاملات مالی است.
۱- ثبت
در این مرحله از حسابداری مالی، همه معاملات به عنوان بدهی یا اعتبار جمع آوری و ثبت میشوند. اعتبار، در واقع سرمایه یا پولی است که وارد یک کسب و کار میشود و بدهی، سرمایه یا پولی است که از کسب و کار خارج میشود.
۲- طبقهبندی
انواع معاملات در حسابداری مالی به چندین دسته طبقهبندی میشوند:
- درآمد: پول یا سرمایهای که از فروش کالا و خدمات به دست میآید.
- مخارج: هزینههای تجاری شرکت مانند حقوق کارکنان، اجاره دفتر شرکت و خدماتهای مربوط به آن مثل هزینه برق.
- داراییها: دارایی و تمام چیزهایی که در اختیار یک شرکت تجاری هستند، از جمله داراییهای فیزیکی و غیرفیزیکی مانند تجهیزات موجود در شرکت، کالاها و حتی پایگاه داده مشتریان.
- بدهیها: پرداختیهای بدهیهای مربوط به شرکت تجاری.
- موجودی خالص: باقیمانده داراییها پس از کسر بدهیها که متعلق به صاحبان کسب و کار و سهامداران است.
۳- خلاصه کردن
در مرحله سوم از حسابداری مالی، تمام تراکنشهای مالی در صورت گزارشهای مختلفی خلاصه میشوند.
۴- تجزیه و تحلیل
در مرحله آخر حسابداری مالی، تمام دادهها و اطلاعات جمعآوری شده برای کمک به تصمیمگیریهای تجاری به طور کامل بررسی، تجزیه و تحلیل میشوند.
انواع حسابداری مالی
حسابداری مالی یکی از انواع حسابداری است و خود انواع مختلفی دارد. در حالت کلی، حسابداری مالی به دو نوع نقدی که شامل شناسایی رویدادهای مالی و پرداخت و دریافت آنها و تعهدی که شامل شناسایی و ثبت رویدادهای مالی در زمان خود است، تقسیم میشود. همچنین با توجه به نیازها و شرایط مختلف شرکتها، سازمانها و صنایع تجاری مختلف متفاوت است. برخی از انواع حسابداری مالی عبارتند از:
- حسابداری مدیریتی یا مدیریت هزینه: این نوع حسابداری بر روی مدیریت هزینهها، پیشبینی هزینهها و بهبود عملکرد مالی تمرکز دارد.
- حسابداری مالی عمومی: این حسابداری به ثبت و تحلیل تراکنشهای مالی یک شرکت و ارائه گزارشهای مالی به منظور اطلاع رسانی به سهامداران و مدیران میپردازد.
- حسابداری مالی دولتی: مربوط به حسابداری دولتی و سازمانهای دولتی است که به ثبت تراکنشها، تهیه گزارشهای مالی و پیگیری مصارف بودجه ملی میپردازد.
- حسابداری مالی بانکی: به حسابداری مالی در بانکها و موسسات مالی مربوط میشود و بر ثبت و تجزیه و تحلیل تراکنشهای مالی مانند وامها، سپردهها، سرمایهگذاریها و سایر فعالیتهای مالی بانکی تمرکز دارد.
- حسابداری مالی بین المللی: این حسابداری به ثبت و گزارش تراکنشهای مالی بین المللی و تأثیرات آنها بر موسسههای مالی مختلف در سراسر جهان میپردازد.
- حسابداری مالی بیمه: بر روی تراکنشهای مالی و گزارشهای مالی مربوط به شرکتها و سازمانهای بیمه تمرکز دارد.
در طبقهبندی دیگری، میتوان حسابداری مالی را بر اساس نوع صنعت یا تخصص مورد بررسی تقسیم بندی کرد، مانند حسابداری مالی برای شرکتهای تولیدی، حسابداری مالی برای شرکتهای خدماتی، حسابداری مالی برای صنایع فناوری و غیره.
اصول حسابداری مالی چیست؟
اصول حسابداری مالی مجموعهای از راهنماییها و قوانینی هستند که توسط سازمانهای حسابرسی و استانداردسازی مالی مانند حسابرسی بینالمللی (IFRS) و استانداردهای حسابداری مالی (FASB) تعیین شدهاند. این اصول برای تهیه گزارشهای مالی و تشخیص و بررسی عملکرد مالی یک سازمان استفاده میشوند. اصول اصلی حسابداری مالی شامل ۵ اصل مهم میشود که در ادامه به توضیح آن میپردازیم:
اصل درآمد: زمانی که مشتری کالا یا خدمات را پذیرفته باشد (نه لزوماً زمانی که پرداخت آنها انجام شده) تمام درآمدهای شرکت ثبت میشود.
اصل تشخیص هزینه: زمانی هزینهها ثبت میشوند که یک کسب و کار، کالا یا خدمات را از طرف شخص ثالث تایید کند (نه زمانی که صورتحساب صادر شده است).
اصل تطابق: ریز به ریز درآمدهای شرکت باید با هزینههای مربوطه مطابقت داشته باشد.
اصل بهای تمام شده: برای بررسی و ارزیابی داراییها و بدهیها باید از هزینههای تاریخی آنها استفاده شود (نه هزینههای جاری یا فروش مجدد).
اصل عینیت: بر اساس این اصل، تنها از دادههای قابل اثبات، واقعی و مستقل در حسابداری مالی استفاده میشود و از ارقام تخمینی یا ذهنی اجتناب میشود.
چه کسانی از حسابداری مالی استفاده میکنند؟
حسابداری مالی ابزاری مهم برای مدیران، سرمایهگذاران، اعتبارگران، حسابرسان و سایر صاحبان منافع است. از آنجایی که حسابداری مالی برای ارائه به افراد خارج از سازمان استفاده می شود، به عنوان یک ابزار کلیدی برای تصمیمگیریهای مالی و ارتباطات مالی در سطح سازمانی و بینالمللی بسیار مهم است و توسط گونههای مختلفی از افراد و سازمانها استفاده میشود.
اهمیت و کاربرد حسابداری مالی
حسابداری مالی اهمیت و کاربردهای بسیار زیادی دارد و در انواع مختلف سازمانها و صنایع تجاری به عنوان یک ابزار مهم کلیدی برای مدیریت مالی و ارتباطات مالی استفاده میشود.
- ارائه اطلاعات مالی قابل اعتماد: حسابداری مالی به سازمانها کمک میکند تا اطلاعات مالی دقیق، قابل اعتماد و شفاف به مدیران، سرمایهگذاران و دیگر افراد مرتبط ارائه کرده تا تصمیمات مالی خود را با اطمینان بیشتری اتخاذ کنند.
- مدیریت مالی بهتر: حسابداری مالی به مدیران کمک میکند تا عملکرد مالی سازمان را بررسی و ارزیابی کرده و بهبودهای لازم را اعمال کنند. این کار باعث کاهش هزینهها، بهبود سودآوری و مدیریت بهینه منابع مالی میشود.
- ارتباط با سرمایه گذاران و اعتبارگران خارج از شرکت: حسابداری مالی شرکتها را قادر میسازد تا با سرمایهگذاران و اعتبارگران دیگر ارتباط موثری برقرار کنند. گزارشهای مالی دقیق و قابل اعتماد، اعتماد سرمایهگذاران و اعتبارگران را به شرکت تقویت کرده و احتمال اخذ وامها یا سرمایه گذاریهای بیشتر را افزایش میدهد.
- تصمیم گیری های استراتژیک: حسابداری مالی اطلاعاتی را فراهم میکند که به مدیران در تصمیمگیریهای استراتژیک کمک میکند. این اطلاعات شامل تجزیه و تحلیل هزینهها، تحلیل نقطه تعادل و پیشبینیهای مالی میشود.
- اندازه گیری عملکرد: حسابداری مالی به سازمانها کمک میکند تا عملکرد خود را اندازهگیری کنند و با استانداردهای مشخص مقایسه کنند. این شامل میزان سودآوری، نرخ بازگشت سرمایه و دیگر شاخصهای عملکرد مالی است.
- پیگیری تغییرات مالیاتی و قوانین مربوط به آن: اطلاع از تغییرات در قوانین مالیاتی و حسابداری و درک آن و به تبع آن اعمال بهروزرسانیهای لازم در فعالیتهای شرکتها از کاربردهای حسابداری مالی است.
به طور کلی، حسابداری مالی به سازمانها کمک میکند تا مدیریت مالی بهتری داشته باشند، ارتباطات مالی مؤثری برقرار کرده، تصمیمات استراتژیک بهتری اتخاذ کنند، و عملکرد مالی خود را بهبود بخشند.
تفاوت های حسابداری مالی با سایر انواع حسابداری
در مقایسه با سایر انواع حسابداری، حسابداری مالی دارای تفاوتهای مهمی با آنهاست که در ادامه به توضیح آن میپردازیم.
از نظر مخاطبان گزارشهای مالی، اطلاعات حسابداری مالی برای استفاده سازمانها، کارکنان، سهامداران، سازمانهای دولتی و ناظران جمعآوری، تحلیل و ارائه میشوند؛ اما در سایر انواع حسابداری مثل حسابداری مدیریتی، مخاطب گزارشهای مالی بیشتر مدیران داخلی سازمان است.
از نظر هدف و کاربرد، هدف اصلی حسابداری مالی جمعآوری، تحلیل و ارائه اطلاعات مالی برای اطمینان از صحت و قابل اعتماد بودن گزارشهای مالی است. در سایر انواع حسابداری هدف آنها ممکن است متفاوت باشد، مانند مدیریت هزینه که برای کاهش هزینهها و بهبود عملکرد مالی سازمان استفاده میشود.
از نظر محتوا و تمرکز، در حسابداری مالی، تمرکز بر روی گزارشهای مالی است که شامل ترازنامه، صورت سود و زیان و گزارش جریان وجوه نقد میشود، اما در سایر انواع حسابداری، میتواند شامل اطلاعات مالی و غیرمالی متنوعی باشد، مانند هزینهها، عملکرد عملیاتی و …
از نظر محدوده زمانی حسابداری مالی عموماً بر روی گزارشهای مالی سالانه تمرکز دارد؛ اما سایر انواع حسابداری برای دورههای زمانی مختلف مورد استفاده قرار میگیرد، مانند حسابداری مدیریت که معمولاً به صورت دورههای کوتاهمدت استفاده میشود.
از نظر مراحل گزارشدهی، در حسابداری مالی مراحل گزارشدهی به تمامی مخاطبان بسیار دقیق و استاندارد است؛ اما در سایر انواع حسابداری، ممکن است به شکلی کمتر دقیق و استاندارد گزارش داده شود، زیرا مخاطبان آنها ممکن است نیاز به جزئیات کمتری داشته باشند.
با این توضیحات، مشخص است که حسابداری مالی نقش مهمی در اطلاعرسانی مالی سازمانها به مخاطبان دارد و در تأمین اطمینان از صحت و قابل اعتماد بودن گزارشهای مالی تأکید دارد.
رایان محاسب؛ همراه امن شما در حسابداری مالی
در این متن شما را با حسابداری مالی، انواع آن، کاربردها و اهمیت آن آشنا کردیم. شرکت رایان محاسب با استفاده از تیمی متخصص و مجرب در زمینه خدمات حسابداری و خدمات حسابرسی و ارائه خدمات گستردهای به شما این امکان میدهد تمامی نیازهای مالی و حسابداری شرکتتان را به خوبی برطرف کنید. این خدمات شامل تهیه اسناد حسابداری، ارائه گزارشات مالی، مدیریت و کنترل حسابهای مالی، تهیه ترازنامه و گزارشات مالی معاملات، ارائه گزارشات بودجه و نقدینگی و تعدیل و اصلاح حسابها برای شرکتهای بزرگتر و هلدینگها و همچنین مشاوره در امور اقتصادی و حسابداری میشود.
از طریق این خدمات، شما میتوانید نسبت به مدیریت مالی و حسابداری شرکت خود اطمینان حاصل کرده و نگرانیهای خود را در این زمینه برطرف نمایید. امیدواریم با استفاده از خدمات حرفهای شرکت رایان محاسب، به بهبود عملکرد مالی و اقتصادی شرکت شما بیشتر کمک شود.